Για τον έλεγχο των ερευνητικών μας υποθέσεων αξιοποιείται η σύγχρονη σχετική ερευνητική βιβλιογραφία και διεξάγεται έρευνα σε επιλεγμένες σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η μέθοδος δειγματοληψίας που ακολουθείται είναι αυτή της συμπτωματικής δειγματοληψίας. Η έρευνα χωρίζεται σε δύο κύρια μέρη:
- τη δημιουργία ενός εργαλείου αξιολόγησης της ΥΣ και την επικύρωσή του, και
- τη διερεύνηση της ανάπτυξης της ΥΣ μέσω εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.
Εργαλείο αξιολόγησης ΥΣ
Για την δημιουργία του εργαλείου αξιολόγησης δημιουργείται μια δεξαμενή θεμάτων (tasks) αξιολόγησης, σε όλα από τα οποία αρχικά καλείται να απαντήσει ένας ικανός αριθμός μαθητών/τριών σύμφωνα με τη βιβλιογραφία.
Έτσι, μέσω κατάλληλης στατιστικής επεξεργασίας ομαδοποιούνται ερωτήματα, καθώς και απορρίπτονται κάποια, ώστε τελικά να προκύψει ένα αντικειμενικό εργαλείο αξιολόγησης της ΥΣ.
Εκπαιδευτικές δραστηριότητες
Για την έρευνα για την ανάπτυξη της ΥΣ, η προσέγγισή μας είναι μικτή, χρησιμοποιούνται δηλαδή τόσο ποσοτικές προσεγγίσεις (ερωτηματολόγια) όσο και ποιοτικές προσεγγίσεις (ημιδομημένες συνεντεύξεις με τους/τις εμπλεκόμενους μαθητές/τριες) αλλά και μέθοδοι καταγραφής και παρατήρησης κατά τη διενέργεια των διδακτικών παρεμβάσεων. Χρησιμοποιείται πειραματικός σχεδιασμός που περιλαμβάνει ομάδες μαθητών/τριών για τη μελέτη δραστηριοτήτων ανάπτυξης της Υπολογιστικής Σκέψης (ΥΣ) χωρίς τη χρήση υπολογιστή και με τη χρήση υπολογιστή, και στοχεύει σε πληθυσμό μαθητών γυμνασίου (Α’ τάξης) με απώτερο στόχο τη σύγκριση των ομάδων και των αποτελεσμάτων τους.
Σε όλες τις παραπάνω φάσεις υπάρχουν αρκετές παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη, όπως είναι η ομοιότητα των ομάδων, που έχει να κάνει από τη μια με την παράμετρο της τυχαιότητας στην επιλογή των ατόμων, την εξασφάλιση ίδιων χαρακτηριστικών (ηλικία, τάξη στο σχολείο, επίδοση, έκθεση σε εξωτερικούς παράγοντες που επηρεάζουν την επίδοση, εκπαιδευτικοί που διδάσκουν και σχολικό περιβάλλον κ.ά.) όσο και την αδυναμία αποκλεισμού των εξωτερικών επιδράσεων (γονείς, εκπαιδευτικοί, συμμετοχή σε εξωσχολικές δραστηριότητες κ.ά.). Στην εκπαιδευτική έρευνα είναι πολύ δύσκολο να επαναλάβουμε το ίδιο ακριβώς πείραμα δύο φορές, καθώς τα άτομα συνεχώς εξελίσσονται και μεταβάλλονται.
Η προσέγγισή μας περιλαμβάνει αρχική αξιολόγηση, ακολούθως εφαρμόζονται δραστηριότητες ανάπτυξης ΥΣ με τη χρήση και χωρίς τη χρήση υπολογιστή με ταυτόχρονη ενδιάμεση αξιολόγηση, ώστε να είμαστε σε θέση να παρακολουθούμε τη μαθησιακή διαδικασία και την επίτευξη των γνωσιακών στόχων. Θα υπάρξει τελική αξιολόγηση, και στατιστική επεξεργασία των δεδομένων, καταγραφή των αποτελεσμάτων και θα επιχειρηθεί η (λογική) σύνδεσή τους με τη βιβλιογραφία ώστε να εξάγουμε με τη σειρά μας τα δικά μας συμπεράσματα.
Στην ενδιάμεση αξιολόγηση χρησιμοποιείται η δομημένη παρατήρηση, μέσω της τήρησης σημειώσεων, της τήρησης ημερολογίου παρατήρησης ώστε να μελετηθεί η εξέλιξη της ΥΣ και να καταγραφεί η λειτουργία των ομάδων και οι στρατηγικές προσέγγισης που εφαρμόζονται για την επίτευξη των διδακτικών στόχων των παρεμβάσεων.
Για την αρχική και τελική αξιολόγηση της ΥΣ θα χρησιμοποιηθεί το εργαλείο που θα προκύψει στο πρώτο στάδιο της έρευνάς μας, αλλά και μελετάται το υπάρχον πλαίσιο με ταυτόχρονη αναζήτηση ερευνών και εργαλείων από την παγκόσμια κοινότητα, με σκοπό την μέτρηση της ικανότητας στην ΥΣ των μαθητών πριν και μετά την εφαρμογή των διδακτικών παρεμβάσεων.
Αντίστοιχα, προετοιμάζονται φύλλα για τις ημιδομημένες συνεντεύξεις με τους μαθητές/τριες μετά από σχετική έρευνα. Το ίδιο γίνεται για τη δημιουργία φύλλου καταγραφής παρατηρήσεων κατά τη διαδικασία των διδακτικών παρεμβάσεων και την ενδιάμεση αξιολόγηση.
Τα ερωτηματολόγια και τα φύλλα των ημιδομημένων συνεντεύξεων θα εφαρμοστούν πιλοτικά σε μικρή ομάδα μαθητών με σκοπό την ανίχνευση προβλημάτων όπως είναι η κατανόηση του κειμένου τους από τους μαθητές/τριες, ο χρόνος που χρειάζονται για την εφαρμογή τους κ.ά. με σκοπό τη βελτίωσή τους.
Η βασική ερευνητική μεθοδολογία αποτελείται από:
- αρχική αξιολόγηση του επιπέδου της ΥΣ των μαθητών μέσω των μεθόδων αξιολόγησης που προκύπτουν από τη βιβλιογραφική μας έρευνα (π.χ. εργαλείο αξιολόγησης ΥΣ),
- ενδιάμεση αξιολόγηση. Σε όλες τις συνεδρίες υπάρχει η δομημένη παρατήρηση με σκοπό να βοηθηθεί η αξιολόγηση και σε συγκεκριμένα στάδια εφαρμόζεται κι επιπρόσθετη μεθοδολογία αξιολόγησης της ΥΣ (π.χ. ερωτηματολόγιο), με απώτερο σκοπό να καταγραφεί και η μαθησιακή εξέλιξη των μαθητών μέσω των δραστηριοτήτων,
- τελική αξιολόγηση. Για την τελική αξιολόγηση εφαρμόζεται ξανά η μεθοδολογία αξιολόγησης της ΥΣ που έχει αποφασιστεί (π.χ. εργαλείο αξιολόγησης ΥΣ) και χρησιμοποιείται όλο το ερευνητικό υλικό που προκύπτει κατά τη διάρκεια της έρευνας, τα συμπληρωμένα φύλλα εργασίας και τα φύλλα δομημένης παρατήρησης. Τέλος, διεξάγονται ημιδομημένες συνεντεύξεις με τους μαθητές και, αν κριθεί σκόπιμο, θα αυτοξιολογήσουν οι ίδιοι μαθητές την πορεία τους και την επίτευξη του σκοπού της κατάκτησης των εννοιών.